Dawno temu, dziesięciobój był traktowany jako dyscyplina o wielkim prestiżu. Pomimo że dzisiaj nie przysługują mu takie same honorowe tytuły, bez wątpienia to ta konkurencja nadal jest doskonałym miernikiem wszechstronności oraz osobowości sportowca. Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, jakie konkurencje wchodzą w skład tej dyscypliny!
Dziesięciobój: dyscypliny i zmienność
Dziesięciobój to dyscyplina sportowa zarezerwowana przede wszystkim dla mężczyzn. Pomimo, że od czasu do czasu odbywają się również zawody dla kobiet, to na najważniejszych turniejach, damy rywalizują zwykle w siedmioboju lekkoatletycznym.
Sytuacja ta jest podobna dla mężczyzn podczas zawodów halowych. Współcześnie dziesięciobój jest jak pewnego rodzaju ideał – odwołuje się do tradycji prostych dyscyplin oceniających podstawowe umiejętności zawodników. Często nie ma w nim miejsca na spektakl, a ultranowoczesne narzędzia nie są konieczne (chociaż oczywiście korzysta się z różnych technologicznych rozwiązań, które pomagają utrzymanie zasad fair play).
Konkurencje dziesięcioboju
Decathlon tradycyjnie rozgrywany jest przez dwa dni. W pierwszym dniu zawodnicy rywalizują w biegu na 100 metrów, skoku w dal, pchnięciu kulą, skoku wzwyż i biegu na 400 metrów.
Drugi dzień obejmuje rywalizację w biegu na 110 metrów przez płotki, rzucie dyskiem, skoku o tyczce, rzucie oszczepem oraz biegu na 1500 metrów.
Czy zastanawialiście się nad różnicami między decathlonem a heptathlon? Heptathlon kobiet, czyli siedmiobój na otwartej przestrzeni składa się z biegu na 100 metrów przez płotki, skoku wzwyż, pchnięcia kulą i biegu na 200 metrów w pierwszym dniu, oraz skoku w dal, rzutu oszczepem i biegu na 800 metrów w drugim dniu. Męski heptathlon w hali obejmuje bieg na 60 metrów, skok w dal, pchnięcie kulą, skok wzwyż w pierwszym dniu, a w drugim dniu rywalizację w biegu na 60 metrów przez płotki, skoku o tyczce i biegu na 1000 metrów.
Dziesięciobój lekkoatletyczny – kto zostaje zwycięzcą?
Decathlon jest dyscypliną sportową, w której określenie mistrza jest złożonym procesem. Wykorzystuje się w niej specyficzne tabele punktowe, które rozpowszechniono po raz pierwszy w drugiej połowie XIX wieku. Wiele lat później, formuła tych tabel została zmieniona, aby w precyzyjniejszy sposób reprezentować rozwój wyników każdego uczestnika. Oczywiście, pierwotna wersja tabeli nie jest już używana. W zawodach decathlonu stosuje się wersję z 2001 roku, opracowaną przez IAAF.
Tabele punktowe w dziesięcioboju
Nie da się ukryć, że przyznanie punktów za zwycięstwo i obserwacja, który zawodnik zgromadził najwięcej, mogłoby wydawać się logicznym podejściem. To jednak wprowadziłoby znaczne skomplikowanie sytuacji i zdecydowanie nie oddawałoby prawdziwej istoty rywalizacji dziesięcioboju. Przez to IAAF zaproponowała kilka podstawowych założeń, które posłużyły do stworzenia odpowiednich tabel punktacyjnych:
- punktacja w dziesięcioboju powinna różnić się od punktacji w indywidualnych konkurencjach (na przykład skok w dal na taką samą odległość powinien być oceniany inaczej w dziesięcioboju i jako samodzielny konkurs),
- wyniki z różnych konkurencji powinny dać się porównać, czyli ten sam poziom w różnych konkurencjach powinien przekładać się na taki sam wynik punktowy,
- nowe tabele mogą być: albo modyfikacjami starszych tabel, albo liniowe we wszystkich konkurencjach, albo delikatnie progresywne,
- każda tabela powinna mieć zastosowanie na każdym etapie wiekowym i na każdym poziomie treningowym,
- jako punkt wyjścia dla obliczeń punktacji powinny posłużyć wyniki najlepszych zawodników,
- każda tabela musi być możliwa do zastosowania zarówno teraz, jak i w przyszłości,
- górny limit punktów dla czołowych zawodników powinien wynosić (za wszystkie konkurencje łącznie) około 8500 punktów,
- zwycięstwo w jednej konkurencji nie powinno decydować o końcowym wyniku całej rywalizacji.
W tych założeniach widzimy próbę podtrzymania tradycji poprzez zastosowanie dość konserwatywnego systemu punktacji. Ale jak się okazuje, sprawia to, że cały system staje się bardzo skomplikowany, a obliczenie wyniku bez kalkulatora staje się prawdziwym wyzwaniem.
Dziesięciobój olimpijski – jak liczyć punkty?
Zawodnik, który zdobywa najwyższą łączną ilość punktów we wszystkich konkurencjach, zostaje triumfatorem olimpijskiego dziesięcioboju. Podstawowe równanie stosowane do każdej z dyscyplin ma ten sam format:
P = a * |(b – W)| ^ c,
gdzie: a, b i c są współczynnikami odnalezionymi w tabeli, a W to rezultat uzyskany przez zawodnika w konkretnej dyscyplinie (mierzone w sekundach dla biegów, centymetrach dla skoków, lub metrach dla rzutów i pchnięć).
Na zakończenie obliczeń wykonuje się zaokrąglenie, które zawsze jest obniżane w dół. Przykładowo, nawet jeśli wynik wynosi 360,99, będzie on dla celów punktacji uznany za 360.
Niektóre z wartości współczynnika a w tabeli punktowej są określone z dokładnością do pięciu miejsc po przecinku, więc praktycznie zawsze wymagane jest zaokrąglenie. Osoby z silnymi zdolnościami matematycznymi szybko zauważą, że równanie punktowe nie jest liniowe. To pozwala na lepsze powiązanie liczby przyznawanych punktów z formą zawodnika i umożliwia obserwowanie jego postępów w sposób bardziej precyzyjny niż gdyby tabele były liniowe.
Zalety dziesięcioboju
Decathlon ma wiele niezaprzeczalnych zalet, a jedną z nich jest jego wszechstronność. Nie wymaga zaawansowanego sprzętu, skupia się na podstawowych elementach kondycji fizycznej. Chociaż szereg dyscyplin, takich jak pchnięcie kulą czy bieg przez płotki, nie jest często praktykowane przez amatorów, ich techniczne opanowanie nie wymaga dużo czasu. Zatem, nawet osoba o niskim poziomie wytrenowania mogłaby spróbować swoich sił w dziesięcioboju.Znaczy to również, że nie ma konieczności specjalistycznego treningu – żadna z dyscyplin nie ma tu dominującej roli, każda z nich ma znaczenie i można zrekompensować nieco słabszą kondycję w jednej z nich lepszymi wynikami w innej. Nowoczesny decathlon pokazuje, że mimo rosnącej specjalizacji w sporcie, wszechstronność wciąż jest cenna.
